Republika Federalna Niemiec to jeden z najpopularniejszych kierunków migracji zarobkowych Polaków. Nic w tym dziwnego, za zachodnią granicą praca naszych rodaków jest szczególnie ceniona, dzięki czemu mają możliwość pracy za wyższe stawki. Nawet przy opłacaniu podatków w niemieckiej skarbówce, większość zatrudnionych tam Polaków może wspierać finansowo pozostawioną w kraju rodzinę. Inną przyczyną, dla której wiele osób decyduje się na wyjazd i pracę, jest emerytura. W Niemczech jest ona stosunkowo wyższa niż w Polsce, dlatego też atrakcyjna jest perspektywa otrzymywania zasiłku z Niemiec, mieszkając w tym czasie w Polsce. Co trzeba wiedzieć o niemieckim systemie emerytalnym, by móc z niego skorzystać?
Emerytura w Niemczech – najważniejsze informacje
Niezależnie od kraju, system emerytalny opiera się na założeniu, że społeczeństwo będzie się starzeć w takim samym tempie, w jakim będzie mu przybywać nowych członków. Oznaczałoby to, że osoby odchodzące z rynku pracy, będą miały zapewniony byt na podstawie składek opłacanych przez osoby opłacające składki emerytalne pozostając zatrudnione. O ile we wcześniejszych latach założenie to się sprawdzało, to w obliczu coraz bardziej starzejącego się społeczeństwa przy malejącym przyroście naturalnym perspektywa wysokiej emerytury staje się coraz bardziej odległa. Niemiecki rząd w związku z tą tendencją przeprowadził reformy, mające zapewnić długotrwałą efektywność – w tym celu wprowadzono między innymi stałe podnoszenie ustawowego wieku emerytalnego oraz obniżanie maksymalnej wysokości świadczenia. Nie zmienia to jednak faktu, że dla dużej liczby pracujących tam Polaków, emerytura w Niemczech pozostaje realnym wsparciem.
Na czym polega niemiecki system emerytalny?
Niemiecki system emerytalny składa się z trzech filarów, w których osoby pracujące w Niemczech opłacają obowiązkowe składki emerytalne, a także gromadzą kapitał na przyszłość. To drugie jest możliwe w ramach dodatkowych programów emerytalnych, dzięki którym pracownicy mogą uzupełnić kwotę państwowego świadczenia. Gromadzenie środków możliwe jest samodzielnie lub w ramach programu oferowanego przez zakład pracy. Jak jest zorganizowany system emerytalny w RFN?
Filar 1. – Ustawowe ubezpieczenie emerytalne
Świadczenie otrzymują osoby w wieku emerytalnym i stanowi obok około 70% zarobków netto. Jeśli dochody były bardzo niskie, emeryt ma prawo skorzystać z pomocy specjalnego funduszu. Prawo do ustawowej emerytury ma każda osoba, która pracowała w Niemczech – dotyczy to także właścicieli firm. Warunkiem jest opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne w Niemczech i przepracowanie tam co najmniej pięciu lat (co nie oznacza, że po tym czasie można przejść na emeryturę).
Filar 2. – Emerytury zakładowe
Nazywane również emeryturami firmowymi, świadczenia zakładowe cieszą się w Niemczech dużo większą popularnością niż w Polsce. Są to fundusze gromadzone z wpłat pracodawcy, wspieranych dodatkowo przez państwo. Warto pamiętać również o tym, że pracownicy odprowadzający składki do drugiego filaru mają też prawo do zwolnienia z ulg podatkowych
Filar 3. – System prywatnych emerytur
Ostatnim elementem niemieckiego systemu emerytalnego są ubezpieczenia oferowane przez niemieckie banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Można wśród nich wyróżnić dwa rodzaje świadczeń. Pierwszy z nich, program Riester, jest dodatkiem do emerytury, dodatkowo promowanym przez państwa przez premie i ulgi podatkowe. Prawo do emerytury uzupełniającej mają osoby, które opłacały składki oraz pracowały na etacie. Drugim programem prywatnym jest Rürup, które pracowały jako freelancerzy, osoby samozatrudnione oraz miały bardzo wysokie dochody.
Kto może otrzymywać emeryturę w Niemczech?
Poza opisanymi już wcześniej warunkami opłacania składek emerytura w Niemczech jest zobligowana przez wiek. Oznacza to, że prawo do zasiłku otrzymuje się dopiero po przekroczeniu ustalonego wieku. Warto pamiętać, że ten ma obecnie tendencję wzrostową, podobnie zresztą jak w innych krajach. Obecnie na emeryturę może przejść osoba, która ukończyła 65 lat i 11 miesięcy. W 2031 roku wiek emerytalny będzie wynosił już 67 lat. Warto również zwrócić uwagę na długość opłacania składek – jeśli były one odprowadzane przez 45 lat, na emeryturę można przejść mając 65 lat. Średnia wysokość podstawowego świadczenia wynosi obecnie 1538 euro brutto. Zasadniczo stawka ta jest wyższa w landach zachodnich, a niższa – we wschodnich. Dokładna wysokość świadczenia ustalana jest też na podstawie innych odprowadzanych składek.